توسعه همکاریهای غیر دولتی وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی

پنج شنبه ۱ مهر ۱۴۰۰

EN

جدیدترین گزارشهای تخصصی مطالعات رفاه اجتماعی

گزارش شماره 95. ارزیابی طرح بیمه اجتماعی اقشار خاص طی سالهای 1399-1396
بیمه اجتماعی اقشار خاص تحت عناوین بیمه شدگان توافقی (خادمین ثابت مساجد و باربران) و بیمه شدگان خاص (قالیبافان، بافندگان فرش و شاغلان صنایع دستی شناسه دار (کددار) و رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری و درون شهری) و به منظور حمایت از اقشار ضعیف جامعه و تأمین آتیه آنان از سال 1386 و به موجب قوانین بودجه سنواتی و قانون هدفمندکردن یارانه ها وارد جامعه بیمه پردازان کشور شدند. براساس قوانین موضوعه درصد قابل توجهی از حق بیمه گروههای مذکور در قالب یارانه های بیمه ای به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت میگردد. به تعبیر دیگر کارفرمای این گروه از بیمه شدگان دولت میباشد. بررسی رفتار مالی و بودجهای دولت طی سالهای اخیر حکایت از آن دارد که اعتبارات سالانه تخصیص داده شده بابت تعهد دولت در قبال این بیمه شدگان متناسب با تعداد جامعه هدف نبوده و یا اینکه دولت در زمان مقرر اقدام به ایفای تعهدات خود نمیکند و این امر منجر به کسری منابع مالی سازمان تأمین اجتماعی در این رابطه و افزایش بدهی دولت به سازمان موصوف شده است.
گزارش شماره 93 . مبانی فقر ، توزیع درآمد و تخریب محیط زیست
فقر و نابرابری، پدیده هایی پیچیده و چندبعدی هستند که بر تخریب محیط زیست تأثیر گذاشته و از آن تأثیر می پذیرند و در حال حاضر از مهمترین علل بروز بسیاری از معضلات اجتماعی و زیست محیطی در کشورها، از جمله کشورهای درحال توسعه و کمترتوسعه یافته قلمداد میشوند. اصل موضوع فقر و نابرابری بیشتر از آن جهت اهمیت دارد که حیات اجتماعی را به مخاطره می افکند و عملاً مانعی جدی در اجرای بسیاری از برنامه ها و سیاستها از جمله سیاستهای حفاظت از محیط زیست ایجاد می نماید. به عبارت دیگر مادامی که فقر در جوامع انسانی وجود داشته باشد، بحث در خصوص حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی با مخالفتهای جدی از سوی اقشار فقیر مواجه میشود و مادامی که نیازهای اولیه اقشار فقیر تأمین نشود، امکان تحقق سیاستها و برنامه حفاظت از محیط زیست ممکن نخواهد شد. در حال حاضر در ایران به مانند بسیاری از کشورهای درحال توسعه، نشانه های محدودیت منابع زیست محیطی بیش از گذشته هویدا شده است که این مسئله به فقر بیشتر و در نتیجه مهاجرت و تخلیه بسیاری از مناطق کمترتوسعه یافته و به ویژه مناطق روستایی منجر شده است.
گزارش شماره 92. بهبود سازوکارهای تأمین اجتماعی و رفع موانع تولید (ویرایش دوم)
سازمان تامین اجتماعی به عنوان بزرگترین نهاد اجتماعی و یکی از بزرگترین نهادهای اقتصادی کشور نقش بی بدیلی در سهولت و یا صعوبت فعالیتهای اقتصادی و تولیدی در کشور دارد. اگرچه تاثیرات عمیق مشکلات اقتصادی بر منابع آن سازمان بر کسی پوشیده نیست اما مجامع کارفرمایی بر این موضوع تاکید دارند که برای عبور از بحرانها و جبران کمبودهای مالی لازم است تا فضای کسب و کار و تولید در حوزه فعالیتهای این سازمان به نحوی مدیریت و تسهیل گردد تا منافع حاصل از افزایش سرمایه گذاری و ارزش افزوده حاصل از فعالیتهای سالم اقتصادی موجب رونق اقتصاد و منتفع شدن همه ذینفعان و بازیگران این عرصه از جمله سازمان تامین اجتماعی شود. بدون شک بزرگترین نهاد اجتماعی کشور یعنی سازمان تامین اجتماعی همواره تسهیل فضای کسب و کار و شنیدن صدای کارفرمایان را طی سالهای اخیر از طریق برگزاری نشستهای مشترک با اتاق بازرگانی ایران و سایر موسسات و نهادهای غیردولتی که از کارفرمایان و صاحبان کسب و کار نمایندگی میکنند، در دستور کار داشته است اما هنوز نیز برخی مشکلات به قوت خود باقی است و ...
گزارش شماره 91. شاخص پایان دوران کودکی در سال 2018
گزارش حاضر، ترجمه شاخص پایان دوران کودکی است که توسط بنیاد نجات کودکان در سال 2018 منتشرشده است. این شاخص به طورکلی مبیّن این مطلب است که دوران کودکی برای بخش قابل توجهی از کودکان در سراسر دنیا زودهنگام به پایان میرسد و آنان مجبور میشوند علیرغم پایین بودن سن خود، وارد دوران بزرگسالی شوند و با نقشهایی روبرو گردند که متناسب با سن آنها نیست. به سر آمدن زودهنگام دوران کودکی ناشی از عوامل متعددی است که مهمترین آنها سوءتغذیه، جنگ داخلی، ازدواج زودهنگام کودکان و بارداری نوجوانان است. در این میان، اهمیت تغذیه بیش از سایر عوامل است؛ چراکه سوءتغذیه در هزار روز اول زندگی موجب بروز عوارضی میشود که فرد تا پایان عمر نمیتواند از آنها رهایی یابد و در آینده، وی را از فرصتهای برابر در حیطه آموزش و اشتغال محروم میکند. سوءتغذیه موجب بازماندگی از رشد و به هم خوردن تناسب قد و سن فرد میشود که در مواردی با معلولیتهای جسمی و ذهنی نیز همراه میشود؛ همچنین تقریباً نیمی از مرگ ومیرهای اتفاق افتاده در کودکان کمتر از 5 سال، به علت ناتوانی در تغذیه است
گزارش شماره 90. الزامات و ضرورت های کارآمدی نظام رفاه و تأمین اجتماعی
نظام سیاستگذاری عمومی ایران علیرغم کسب موفقیتهای قابل توجه در تحقق شاخصهایی نظیر افزایش نرخ باسوادی، کاهش نرخ مرگ ومیر کودکان و مادران حین بارداری، افزایش امید به زندگی و ...، موفقیت لازم در تحقق اهداف اساسی کشور در زمینه ایجاد رفاه اجتماعی و فقرزدایی را به دست نیاورده است. عوامل اساسی در عدم تحقق اهداف را میتوان به دو دسته کلی 1- شرایط اقتصاد کلان و 2- ناکارآمدی نظام رفاه اجتماعی کشور تقسیم نمود. تمرکز این گزارش بر ناکارآمدیهای حوزه رفاه اجتماعی بوده است و متناسب با آسیب شناسی صورت گرفته در این حوزه، موارد زیر را به عنوان الزامات کارآمدسازی نظام رفاه اجتماعی کشور تبیین کرده است: (1) انتقال سیاستی از حمایت نقدی فراگیر به ایجاد کف حمایت اجتماعی برای گروههای آسیبپذیر با اولویت سالمندان، کودکان، زنان سرپرست خانوار، مستأجران، بیکاران و شاغلین غیررسمی؛ (2) ایجاد مکانیسمی پویا برای شمول افراد یا خروج آنها از چرخه حمایت؛ (3) افزایش تعهد نظام بودجه ریزی به کاهش فقر از طریق: افزایش سهم رفاه اجتماعی در بودجه عمومی کشور، رصدپذیر کردن بودجه رفاه اجتماعی از طریق اصلاح نظام طبقه بندی بودجه
گزارش شماره 84. خلاصه گزارشات تخصصی منتشرشده توسط معاونت رفاه اجتماعی 1400-1392
معاونت رفاه اجتماعی نیز برحسب وظایف تخصصی خود و متناسب با فضای حاکم بر اجتماع و محیط بینالملل به منظور بهره گیری از تجربیات جهانی در زمینه برنامه ها و سیاستهای رفاهی و همچنین به منظور واکنش به هنگام به پدیده های رخ داده در سطح جامعه نظیر شیوع ویروس کرونا، اعمال تحریم علیه کشور و بروز فشار اقتصادی بر اقشار ضعیف اقتصادی و... اقدام به مطالعه و تولید گزارشهای تخصصی در این زمینه نموده است. تولید این گزارشها به صورت تخصصی در دولت تدبیر و امید اتفاق افتاد و طی سالهای 1400-1392 تعداد 143 گزارش تخصصی در حوزه رفاه اجتماعی تولید و به مرحله انتشار رسیده است که فایل اکثر این گزارشات نیز در سامانه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بارگذاری شده است
گزارش شماره 89. مجموعه گزارشهای پایش فقر 1. پایش فقر در سال ۱۳۹۹
گزارش پایش فقر در سال ۱۳۹۹ وضعیت رفاه و معیشت مردم و خصوصاً فقرا را در جامعه با استفاده از بررسی متغیرهای کلان از یک سو و متغیرهای فقر از سوی دیگر مورد توجه قرار داده است. برآوردهای اولیه نشان میدهد که خط فقر متوسط کشوری به طور سرانه در سال 1399 به یک میلیون و دویست و پنجاه و چهار هزار تومان رسیده که نسبت به خط فقر سال ۱۳۹۸ رشد ۳۸ درصدی داشته است. از منظر متغیرهای اقتصاد کلان، عدم رشد تولید ناخالص داخلی و ایجاد ثروت جدیدی نسبت به سال قبل، افزایش احتمال بیکاری در گروههای پایین درآمدی و همچنین رشد بیشتر شاخص قیمت خوراک در سال 1399 نسبت به سال 1398، به طورکلی بهبود در وضعیت خانوار در سال 1399 را نشان نمیدهد. از منظر شاخصهای فقر نیز در سال ۱۳۹۹، رشد ۳۸ درصدی خط فقر، افزایش سهم خوراک از کل هزینه خانوار از ۲۲.۱ درصد به ۲۳.۴ درصد به همراه رشد منفی ۱۴ ماهه هزینه های مصرفی در سال ۱۳۹۸ که تا ماه خرداد سال ۱۳۹۹ نیز ادامه یافته، باعث میشود تا با احتمال زیاد، خانوارهای دهک های پایین درآمدی، در سال 1399 مجدداً رفاه بیشتری را نسبت به قبل از دست داده و در نتیجه نرخ فقر افزایش یابد.
گزارش شماره 88. مجموعه گزارشهای فقر چند بعدی 5. فقر انرژی و آب در ایران
یکی از ابعاد مهم فقر در خانوارهایی که دچار فقر چندبعدی هستند، فقر انرژی و آب و عدم دسترسی به خدمات انرژی است. مهمترین شاخص برای سنجش فقر انرژی و آب در سطح بین الملل، شاخص سهم هزینه انرژی از سبد هزینه خانوار است. شاخصهای دیگری نیز هستند که اهمیت بالایی در سنجش میزان فقر انرژی دارند، مثل شاخص دسترسی به آب، برق و گاز که پس از بررسی میزان دسترسی ها، کیفیت دسترسی به انرژی و خدمات آن باید مورد بررسی قرار گیرد. برای بررسی فقر انرژی و آب در ایران بعضی از داده ها به صورت سالیانه و به خوبی منتشر می شوند، اما در ارتباط با بعضی داده ها ضعف ها و خلأهایی وجود دارد؛ به عنوان مثال، ما در ارتباط با میزان دسترسیها داده های به روز داریم، اما برای بررسی کیفیت این دسترسیها دادهای منتشر نمی شود. در حال حاضر، در حدود 4 درصد از جمعیت کشور سهم هزینه انرژی از کل هزینه خانوار آنها بالاتر از 10 درصد است، پس میتوان گفت به لحاظ این شاخص دچار فقر انرژی هستند؛ توزیع این خانوارها در استانهای مختلف کشور نیز متفاوت است.
گزارش شماره 87. مجموعه گزارشهای فقر چند بعدی 4. فقر استفاده از خدمات مالی در ایران (با تأکید بر شمول مالی)
بر اساس تعریف ارائه شده از فقر استفاده از خدمات مالی، میزان شمولیت مالی در دو سطح معرفی میشود. در شاخصهای سطح پایه، به طورکلی ایران وضعیت مطلوبی در بین کشورهای جهان دارد؛ برای نمونه، در شاخص مهم نفوذ بانکی که بر اساس درصد افراد بالای ۱۵ سال دارای حساب بانکی سنجیده می شود، ایران رتبه بیست و پنجم و در شاخصهای دسترسی به شعب بانکی و دستگاه ATM به ترتیب رتبه بیست و چهارم و سی و سوم را در دنیا دارد. مشکل اصلی شمول مالی در ایران مربوط به سطح ثانویه است که در آن، علیرغم سطح دسترسی بالای افراد به منابع و تسهیلات بانکی، میزان تسهیلات با نیازهای خانوارها متناسب نیست و از نظر نوع دسترسی نیز خانوارها بیش از کارتهای اعتباری، به تسهیلات بانکی متکی هستند؛ به عنوان مثال، درحالیکه متوسط نسبت وام مسکن به بدهی خانوار در جهان در حدود 60 درصد است و بیش از 70 درصد ارزش مسکن را شامل میشود، در سال 1398 نسبت وام مسکن به بدهی خانوار در ایران 20 درصد و نسبت وام مسکن به ارزش مسکن نیز در حدود 18 درصد محاسبه شده است. همچنین ایران به لحاظ شمولیت کارتهای اعتباری رتبه هفتاد و پنجم را در دنیا دارد.
گزارش شماره 86. مجموعه گزارشهای فقر چند بعدی 3. فقر بهداشت و سلامت در ایران
دستیابی همه مردم جهان به سطحی از سلامتی که امکان برخورداری از یک زندگی مؤثر و مولد را برای آنان فراهم آورد، حق همه افراد کره زمین بوده است. بهداشت و سلامت هم از جهت میزان بهره مندی از آن و هم به لحاظ هزینه ای که برای آن پرداخت میشود، ارتباط بسیار مهمی با موضوع فقر داشته است؛ لذا بررسی فقر بهداشت و سلامت به عنوان یکی از مهمترین ارکان توسعه، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. بررسی وضعیت بهداشت و سلامت در ایران نشان می دهد که هرچند ایران به لحاظ درآمدی در بین کشورهای با درآمد بالاتر از متوسط قرار دارد، اما تقریباً به لحاظ همه شاخصهای بخش سلامت وضعیت بدتری از این گروه کشورها دارد. پرداخت از جیب خانوارها برای دریافت امکانات و خدمات بهداشتی از مهمترین چالشهای بخش بهداشت و سلامت در ایران است. همچنین در برخی از شاخصها مثل: سرانه پزشک، سرانه تخت بیمارستانی فعال و سوءتغذیه وضعیت کاملاً نگران کننده است. در سطح ملی نیز توزیع نابرابر امکانات و خدمات بهداشتی و درمانی در میان استانهای کشور کاملاً محسوس است.

آرشیو گزارشهای تخصصی حوزه رفاه اجتماعی

گزارشهای تخصصی مطالعات رفاه اجتماعی

گزارشات فقر چند بعدی

شورای عالی رفاه و تأمین اجتماعی، بر اساس ماده 13 قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی به منظور هماهنگی سیاست‌های‌اجتماعی در حوزه‌های اشتغال، آموزش و پرورش، تربیت بدنی، مسکن، بهداشت و‌درمان و سایر بخش‌های مرتبط با حوزه تأمین اجتماعی ‌به ریاست رئیس جمهور و دبیری وزیر رفاه و تأمین اجتماعی تشکیل شده است. دبیرخانه‌شورا در وزارت رفاه و تأمین اجتماعی مستقر می‌باشد و تصمیمات شورای عالی با‌تصویب وزرای عضو شورای مزبور و تأیید رئیس جمهور، مناط اعتبار خواهد بود.

اطلاعات بیشتر تیتر شورای عالی

تیتر شورای عالی

سامانه های خدمات حمایتی

سامانه جامع رسیدگی به شکایات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی

سامانه اعلام نیاز یارانه نقدی

سامانه درخواست رسیدگی برقراری مجدد یارانه های نقدی

سامانه ثبت اعتراض به حذف یارانه معیشتی وثبت خانوار جدید